ตามตำราการตลาดที่เรียนเหมือนกันทั่วโลกนั้น กลยุทธ์ทางการตลาดแบบดั้งเดิม ก็คือ 4Ps ซึ่งประกอบด้วย Product (ผลิตภัณฑ์), Price (ราคา), Place (ช่องทางจำหน่าย), Promotion (การส่งเสริมการตลาด) นักการตลาดจะต้องใช้เครื่องมือเหล่านี้ผสมผสานกันให้ลงตัวจึงจะประสบความสำเร็จ ในบรรดาทั้งสี่ข้อนั้น กลยุทธ์ข้อที่ 4 Promotion เป็นกลยุทธ์สำคัญอย่างยิ่งในธุรกิจค้าปลีก

สุดยอดของการจัดกิจกรรมส่งเสริมการตลาด หรือ โปรโมชั่น นั้น ก็คือ ทำให้เกิดเป็นกระแสหลักของสังคม ทำให้ผู้บริโภครู้สึกว่าจะต้องเข้าร่วมกิจกรรมนี้ไม่งั้นจะตกกระแส ซึ่งจะทำให้ยอดขายเพิ่มขึ้นอย่างทวีคูณ สูงกว่ายอดขายปกติหลายเท่าตัว จนทำให้ต้นทุนการทำโปรโมชั่นมีสัดส่วนน้อยมากเมื่อเทียบกับยอดขายที่เพิ่มขึ้น

อย่าง อาลีบาบา เว็บไซต์อีคอมเมิร์ซ ที่ใหญ่ที่สุดในโลกของจีน ก็ได้เกาะกระแส วันคนโสด (Singles’Day) จนกลายเป็นเทศกาลขายของออนไลน์ที่ทำยอดขายสูงสุดในโลก อันที่จริง วันคนโสด นี้ไม่ได้เริ่มต้นจากธุรกิจค้าปลีก แต่เริ่มจากนักศึกษาในมหาวิทยาลัยนานกิงเมื่อปี 1993 ตั้งข้อสังเกตว่า ตัวเลข 1 ซึ่งเป็นเลขคี่คล้ายกับคนยืนอยู่คนเดียว ไม่มีคู่ หรือคนโสด นั่นเอง และวันที่ 11 เดือน 11 ก็เหมือนกับคนโสดยืนอยู่ 4 คน จึงกำหนดให้วันนี้เป็นวันฉลองสำหรับนักศึกษาที่ยังไม่มีแฟน กระแสวันคนโสดนี้ได้แผ่ขยายออกไปเรื่อยๆ จนในปี 2009 เว็บไซต์ อาลีบาบา ของ แจ็ค หม่า ก็เลือกเอาวันนี้สร้างเป็นกระแส จัดกิจกรรมลดราคา ขายของผ่านระบบออนไลน์ จนประสบความสำเร็จ สร้างยอดขายถล่มทลาย โดยในปีแรก มียอดขายวันนี้วันเดียว 8 ล้านดอลลาร์ฯ ปีต่อๆมา ยอดขายก็ทวีคูณอย่างไม่น่าเชื่อ ล่าสุดเมื่อ 11 พ.ย. 2015 ยอดขายวันนี้ก็สูงถึงกว่า 14,300 ล้านดอลลาร์ กลายเป็นเทศกาลขายของออนไลน์ที่ใหญ่ที่สุดในโลกไปแล้ว

ส่วน Black Friday นั้น ก็เป็นเทศกาลขายของสำคัญของประเทศสหรัฐอเมริกา และกระจายไปหลายๆประเทศ โดยถือเอาวันศุกร์หลังวันขอบคุณพระเจ้า (Thanksgiving Day ตรงกับวันพฤหัสที่สี่ของเดือนพฤศจิกายนของทุกปี) อย่างปีนี้ Black Friday ก็ตรงกับวันศุกร์ที่ 27 พฤศจิกายน 2015 ว่ากันว่า ที่มาของเทศกาลนี้มีอยู่ 2 แบบ โดยแบบหนึ่งมาจากการที่ธุรกิจค้าปลีกมียอดตัวแดงที่แปลว่าขาดทุนมาตลอด 11 เดือน เมื่อถึงปลายเดือนพฤศจิกายน ก็เป็นช่วงทำโปรโมชั่นเพื่อให้ตัวเลขกลับมาเป็นตัวดำ หรือมีกำไรนั่นเอง ในวันนี้ร้านค้าทั้งหลายในสหรัฐอเมริกาต่างพากันลดราคาเพื่อให้ลูกค้ารีบมาซื้อของเตรียมต้อนรับเทศกาลคริสต์มาสในเดือนธันวาคม จนกลายเป็นกระแสนิยม และเป็นประเพณีในที่สุด ภาพข่าวที่เรามักพบเห็นในเทศกาลนี้คือผู้คนต่างแย่งกันเข้าไปซื้อของลดราคาจนเกิดการทะเลาะกัน ตัวเลขยอดขายใน Black Friday เป็นดัชนี้ชี้วัดเศรษฐกิจสำคัญของสหรัฐอเมริกา ด้วยยอดขายที่สูงถึง 50,900 ล้านดอลลาร์ ในปี 2014 (เป็นตัวเลขรวม 4 วัน) แต่ด้วยอัตราการเติบโตของยอดขายในช่วง 5 ปีหลังสุดประมาณ 4.3% ต่อปีเท่านั้น ส่วนยอดขายวันคนโสดของอาลีบาบาเติบโตในอัตรา 248% ต่อปีในช่วง 6 ปีที่จัดเทศกาลนี้ขึ้นมา

อีกไม่กี่ปี เทศกาลวันคนโสดของจีนคงจะมีตัวเลขยอดขายแซงหน้าเทศกาลแบล็คฟรายเดย์ของสหรัฐฯไปได้ไม่ยากนัก เหมือนกับอิทธิพลทางเศรษฐกิจของจีนที่มีต่อโลกใบนี้นั่นเอง

*********************************************************
โดย พงษ์พันธ์ วงศ์หนองเตย
CelestialStrategist.com
26 พฤศจิกายน 2558
*********************************************************

เครดิตภาพประกอบจาก Reuters, http://www.hardwarezone.com.sg, AP Photo/Andy Wong, Chrionexfleckeri1350