ช่วงปีที่ผ่านมา เรามักได้ข่าวว่าด้วย ธุรกิจร้านหนังสือที่ซบเซาแทบจะทั่วโลก แต่ในประเทศจีน กลับเติบโตรุ่งเรือง มีข่าวภาพร้านหนังสือสวยๆมากมายจากเมืองจีน ตัวเลขยอดขายหนังสือเล่มในปี 2018 ของจีน เติบโตถึง 11.3% จากปีก่อน คิดเป็นยอดขายตามราคาปก อยู่ที่ 158 พันล้านหยวน (หรือราวๆ 740,000 ล้านบาท) เห็นตัวเลขขนาดนี้แทบจะอยากไปเป็นนักเขียนในเมืองจีน หรือไปเปิดสำนักพิมพ์ที่นั่นเลย

จนเมื่อเดือนมกราคมที่ผ่านมา ผมมีโอกาสได้ไปร่วมงาน The Belt and Road Fashion Week ที่เมืองซีอาน เมืองเอกแห่งมณฑลส่านซี พอมีเวลาว่างจากเรื่องงาน เราก็จัดเวลาไปเที่ยวชมเมืองกัน เพื่อนร่วมทริปก็แนะนำว่า เราไปร้านหนังสือที่ขึ้นชื่อเรื่องจัดร้านได้อย่างสวยงามกันดีกว่า

ร้านหนังสือที่ว่านี้ ชื่อร้าน เหยียนจี่โยว่ (言几又) เป็นร้านที่เพิ่งก่อตั้งขึ้นเมื่อปี 2013 ล่าสุดมีสาขาทั่วประเทศจีนอยู่ที่ 59 สาขา วางแผนจะเปิดในปี 2019 นี้อีก 30-40 สาขา โดยสาขาใหม่บางแห่งจะมีพื้นที่กว้างใหญ่ถึง 10,000 ตารางเมตรเลยทีเดียว

สำหรับร้านเหยียนจี่โยว่ เมืองซีอาน ที่ผมได้ไปเยี่ยมชม เพิ่งเปิดให้บริการไปเมื่อตุลาคม 2018 นี้เอง ในรายงานข่าวบอกว่า มีคนเข้ามาร้านหนังสือสาขานี้ถึงวันละ 10,000 คน และในวันหยุด รายงานข่าวบอกว่า ต้องจำกัดจำนวนคนเข้าร้านไม่ให้แออัดเกินไป

พวกเราได้ไปที่ร้านเหยียนจี่โยว่ ซีอาน ช่วงสายๆ ของวันจันทร์ จึงมีคนเข้าในร้านไม่หนาแน่นนัก พอเข้าไปด้านใน พบว่า การตกแต่งของร้านงดงามสวยสมคำร่ำลือ นอกจากคนที่มาเลือกซื้อหนังสือแล้ว ยังมีคนจีนหลายคนมาถ่ายรูปกันในร้าน โดยพนักงานร้านก็ไม่ว่าอะไร เพราะคงเข้าใจว่านี่คือการโปรโมทร้านอย่างยอดเยี่ยม

คุณ Dan Jie ประธานบริษัท เหยีนนจี่โยว่ เคยให้สัมภาษณ์ว่า ทุกสาขาของเหยียนจี่โยว่ ได้รับการออกแบบให้มีความโดดเด่น แตกต่างไม่ซ้ำกัน ต้องซึมซับองค์ประกอบทางวัฒนธรรมของเมืองที่ตั้งอยู่ได้ สำหรับสาขาซีอานนั้น ได้รับการออกแบบโดยสถาปนิกชาวญี่ปุ่น Tomoko Ikegai โดยได้แรงบันดาลใจจากสถาปัตยกรรมยุคราชวงศ์ถัง ซึ่งเป็นยุคทองของเมืองซีอาน มีการนำหุ่นทหารม้าสำริด และหุ่นทหารดินเผา มาใช้ในการตกแต่งร้านด้วย แสงสว่างตรงเพดานให้บรรยากาศเหมือนหน้าหนังสือกำลังแกว่งไกวจากแรงลม สาขาแห่งนี้มีพื้นที่รวมราวๆ 4,500 ตารางเมตร มีหนังสือในร้านกว่า 130,000 เล่ม โดยมีร้านกาแฟและอาร์ตแกลลอรีอยู่ภายในด้วย

จากการเดินชมทั่วร้าน ผมคิดว่า จุดเด่นที่ทำให้ร้านสวย มาจากการมีเพดานสูง ทำให้ไม่อึดอัด รู้สึกโล่ง ชั้นวางหนังสือที่สูงติดเพดานยิ่งทำให้น่าสนใจมากขึ้น ตรงชั้นวางหนังสือมีการติดไฟแนว LED ทำให้เกิดเส้นนำสายตา และสว่างไปทุกจุด

 

 

การออกแบบบริเวณหนังสือแต่ละแผนกก็ทำได้อย่างน่าสนใจ แผนกหนังสือเด็ก มีพื้นที่ให้เด็กนั่งเล่นนอนเล่น กว้างขวาง ติดหน้าต่าง ทำให้สว่างกว่าจุดอื่น ตรงแผนกหนังสือเกี่ยวกับชา ก็มีชุดชงชามาวางโชว์และขาย ที่สวยมากอีกอย่างคือ ป้ายบอกกลุ่มหนังสือ ทำด้วยตัวอักษรโลหะ สวยคลาสสิคมาก

 

จากปรากฏการณ์การเฟื่องฟุขึ้นของร้านหนังสือในประเทศจีน ผมก็อยากให้เกิดปรากฏการณ์เช่นนี้กับประเทศไทยของเราบ้าง เพราะหนังสือคือพื้นฐานของการเรียนรู้สำหรับคนทุกช่วงวัย เรามีงานสัปดาห์หนังสือทุกครึ่งปีที่มีคนเข้าชมงานอย่างล้นหลาม แต่ขณะเดียวกัน ร้านหนังสือในเมืองไทยกลับซบเซาลงทุกวัน บ้างก็ว่าคนหันไปอ่านออนไลน์มากขึ้น แต่ยอดขายอีบุ๊คบ้านเรากลับไม่เติบโต พวกเราคงต้องช่วยกันคนละไม้คนละมือให้วัฒนธรรมการอ่านเติบโตเข้มแข็งในเมืองไทยของเรา

************************************
โดย พงษ์พันธ์ วงศ์หนองเตย
CelestialStrategist.com
24 กุมภาพันธ์ 2019
************************************